29 marca 2024
SEO pozycjonowanie
Zdrowie

Zaćma – objawy, przyczyny zaćmy, leczenie, operacja zaćmy

Zaćma (łac. cataracta) jest to zmętnienie soczewki wewnątrzgałkowej. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) u 33% osób z zaburzeniami widzenia przyczyną tych zaburzeń jest zaćma. Szacuje się, że cierpi na nią około 27 milionów ludzi na całym świecie, a w Polsce jest to około 800 tysięcy osób. Dodatkowo WHO podaje, że zaćma jest obecnie główną przyczyną ślepoty.

Rozwijająca się zaćma nie boli. Jej typowym objawem jest stopniowe pogorszenie widzenia, którego nie korygują szkła okularowe. Obraz może być przymglony, przyciemniony i przypominać spojrzenie przez brudną szybę. Kolory widziane są jako bardziej wyblakłe, widzenie w ciemności jest utrudnione, natomiast w jasnym oświetleniu chorzy mogą doznawać olśnienia. Wraz z rozwojem choroby ostrość wzroku ulega pogorszeniu do momentu utraty widzenia. Nie warto jej lekceważyć, ponieważ nieleczona potrafi stopniowo pogarszać jakość widzenia, a nawet prowadzić do ślepoty.

Zaćmę najczęściej rozpoznaje lekarz okulista podczas podstawowego badania oka w lampie szczelinowej. Im wcześniej choroba będzie zdiagnozowana, tym zabieg jest bezpieczniejszy, a pacjent dłużej będziesz cieszyć się dobrym wzrokiem. Zmiany zachodzące w soczewce oka w przebiegu zaćmy są procesem postępującym i nieodwracalnym.

Pierwsze sygnały bywają niestety bagatelizowane przez pacjentów, ponieważ zaćma przebiega niesymetrycznie, początkowo dotyczy tylko jednego oka, a pacjenci, którzy nie badają okresowo narządu wzroku jeszcze długi czas mogą funkcjonować w nieświadomości, używając praktycznie jednego zdrowego oka.

Dlatego wskazane jest, aby po 50. roku życia zbadać oczy co najmniej raz na dwa lata bez względu na jakość widzenia. Ułatwi to wczesne rozpoznanie choroby i poprawi rokowanie operacyjne przy zabiegu usunięcia zaćmy. Zaćma to choroba, na którą najlepiej reagować jak najszybciej, stąd też zabieg usunięcia zaćmy powinien być wykonany bez zbędnej zwłoki. Operacja katarakty (czyli zaćmy) zazwyczaj nie jest bolesna, ponieważ pacjent jest podczas niej znieczulany. Możliwe, że po zabiegu pacjent odczuwa dyskomfort lub lekkie bóle głowy, ale zazwyczaj są one łagodne i ustępują po kilku dniach. Ważne jest, aby pacjent przestrzegał zaleceń lekarza dotyczących opieki po operacji, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia bólu lub innych działań niepożądanych.

Lekarze – specjaliści podkreślają jednak, że naturalne sposoby nie są skuteczne i nie pozwolą wyleczyć lub zapobiec chorobie oczu. Warto je jednak stosować jako uzupełnienie standardowego leczenia. W tym celu swoją dietę należy uzupełnić o owoce i warzywa bogate w witaminy A, C, D, E oraz z grupy B. Wzmacniają one narząd wzroku i dostarczają elementów budulcowych zdrowego oka.

Euro Super Days w RTV EURO AGD

Promocje świąteczne!

Szczegóły promocji- kliknij

O wiele skuteczniejsze od diety jest leczenie farmakologiczne. Stosuje się je w początkowym stadium choroby oka oraz w czasie oczekiwania na operację. Farmaceutyki przepisuje się od razu po zdiagnozowaniu katarakty. Mają one postać kropli. Trzeba jednak podkreślić, że nie wpływają one na cofnięcie skutków choroby czy też nie zatrzymują jej rozwoju. Krople na zaćmę mogą jedynie nieznacznie poprawić ostrość wzroku oraz działać jako środek nawilżający i ochronny, który będzie zapobiegał uszkodzeniom oka i urazom soczewki. Jasno należy podkreślić, że na zaćmę nie działają żadne tabletki czy suplementy na wzmocnienie oczu.

Wyróżniamy kilka rodzajów zaćmy (w zależności od przyczyny i czasu pojawienia się.

Jakie są rodzaje zaćmy?

Mogłoby się zdawać, że budowa soczewki oka należy do nieskomplikowanych, jednak jest zupełnie odwrotnie. Oko ludzkie jest zbudowane z wielu elementów, a jednym z nich jest właśnie przezroczysta soczewka wewnątrzgałkowa, która w trakcie naszego życia twardnieje, tracąc swoją elastyczność. W wyniku choroby, którą jest zaćma, może ona również ulec zmętnieniu. Warto jednak pamiętać, że rozróżniamy aż cztery rodzaje zaćmy, które odróżnia od siebie lokalizacja zmian wywołana przez zmętnienie soczewki oka.

Zaćma jądrowa

To jeden z podstawowych wariantów choroby, w którym zmętnieniu ulega jądro soczewki. Zmiany następujące w przypadku tego rodzaju zaćmy są jednolite i głównie charakteryzują się zmianą zabarwienia soczewki na barwę żółtą, a często nawet ciemno brunatną. W początkowym okresie swojego rozwoju zaćma jądrowa powoduje zmianę współczynnika załamania światła, co prowadzi do krótkowzroczności i przejściowej poprawy widzenia do bliży.

W skutek tego część osób może ponownie czytać z bliska bez okularów. Zaćma zajmuje środkową część soczewki, dlatego pacjenci z tym typem zaćmy widzą gorzej w jasnym oświetleniu, kiedy źrenica ulega zwężeniu, a do siatkówki docierają tylko promienie świetlne przebiegające przez centrum soczewki. Zaćma pogarsza wrażliwość na barwy, może także prowadzić do zjawiska jednoocznego podwójnego widzenia.

Zaćma korowa

Kolejnym rodzajem tej choroby oczu jest zaćma korowa, w której zmętnieniu ulegają warstwy otaczające jądro soczewki, a więc część zwana często jej korą (obwodem soczewki). Rozpoznanie zaćmy korowej jest proste. Dlaczego? Podczas badania okulistycznego zaćma korowa objawia się jako charakterystyczne zmętnienia, które przypominają szprychy, zaczynające się od obwodu soczewki i zbliżające promieniami do jej centrum. W przypadku zaćmy korowej pogorszenie się wzroku może zostać znacznie łatwiej zauważone.

Pacjenci z tym typem choroby odczuwają nadwrażliwość na światło i jego rozproszenie. W momencie, gdy zaćma korowa jest bardziej zaawansowana i zajmuje centrum soczewki to widzenie staje się nieostre. To właśnie nienaturalne rozszczepianie się światła jest pierwszą oznaką do niepokoju u pacjentów, którzy szukają następnie pomocy w usunięciu zaćmy.

Zaćma korowo-jądrowa

To połączenie dwóch rodzajów zaćmy, jądrowej z korową. Wówczas w oku pacjenta tworzą się zmiany charakterystyczne dla obu rodzajów zaćmy. Choroba ta powoduje zarówno nienaturalne załamywanie się światła, jak i znacznie gorszą ostrość wzroku ze względu na zlokalizowane choroby w części jądrowej soczewki.

Zaćma podtorebkowa tylna

Zaćma podtorebkowa tylna to ostatnia, najbardziej charakterystyczna postać zaćmy. Objawia się ona zmętnieniami rozmieszczonymi pod tylną torebką soczewki oka. Zmiany pojawiają się w samym centrum osi widzenia. To właśnie zaćma podtorebkowa tylna jest najbardziej postępującą odmianą choroby. Pogorszenie widzenia może nastąpić już na przestrzeni kilku tygodni, a ze względu na centralne umiejscowienie zmian jest ono naprawdę trudne do przegapienia.

Zaćma wrodzona

Zaćma wrodzona – kiedy dziecko rodzi się ze zmętniałą soczewką. Spowodowane jest to najczęściej chorobami przebytymi przez matkę w czasie ciąży.

Zaćma starcza

Zaćma starcza – najczęściej spotykana, związana z wiekiem pacjenta i zmianami jakie zachodzą w organizmie. Soczewka oka rośnie przez całe życie człowieka i z wiekiem traci ona elastyczność i przejrzystość. Zmętnienie soczewki prowadzi do nieostrego, zamglonego widzenia. Zaćma może wystąpić w jednym lub obydwu oczach, niezależnie od siebie, nie przenosząc się z jednego oka do drugiego. Choroba ta dotyka zazwyczaj osoby po 50-tym roku życia, jednak nie jest to regułą i zaćmę można już zaobserwować również u osób młodszych.

Zaćma wikłająca

Zaćma wikłająca – powstająca w następstwie chorób oczu (np. jaskra, odwarstwienie siatkówki, zapalenie błony naczyniowej), chorób przewlekłych (np. cukrzyca), stanów zapalnych oka, czy też przyjmowanych leków (zaćma polekowa). Jej przyczyną może być również nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV, palenie tytoniu czy też kontakt oczu z substancjami chemicznymi.

Objawy zaćmy

W przypadku zaćmy związanej z wiekiem najczęściej obserwowane objawy to:

  • zamglone widzenie (jak przez brudną szybę),
  • wrażenie rozszczepienia świateł wokół źródła światła,
  • jednooczne podwójne widzenie,
  • krótkowzroczność, która pojawiła się w późnym wieku,
  • obniżona wrażliwość na kontrast,
  • oślepienie przy nadmiernym oświetleniu,
  • zmniejszona zdolność do rozróżniania kolorów.

W przypadku zaobserwowania u siebie wymienionych objawów, należy zgłosić się do swojego okulisty w celu diagnozy.

Leczenie zaćmy opisaną metodą przebiega w 4 etapach:

  • Przygotowanie do zabiegu – pomiar oka, podczas którego oblicza się prawidłowe parametry soczewki wewnątrzgałkowej.
  • Ambulatoryjny zabieg chirurgiczny w znieczuleniu miejscowym (krople do oczu).
  • Wizyty kontrolne – dwie: dzień po zabiegu, a potem po około miesiącu.
  • Okresowe kontrolne badania okulistyczne.

Wizyta kwalifikacyjna do zabiegu

Proces kwalifikacji do zabiegu usunięcia zaćmy zazwyczaj trwa około godziny. Obejmuje wnikliwy wywiad lekarski z pacjentem oraz szereg niezbędnych badań i pomiarów, na podstawie których lekarz wybiera najlepszą dla pacjenta sztuczną soczewkę wewnątrzgałkową. Pozwala to na przeprowadzenie w pełni profesjonalnego, satysfakcjonującego i bezpiecznego zabiegu. Podczas kwalifikacji zawsze przeprowadzamy badania obojga oczu, dlatego w przypadku zaćmy występującej obuocznie możesz wykonać zabieg usunięcia zaćmy w drugim oku w terminie do 3 miesięcy bez konieczności ponownej pełnej kwalifikacji.

Obecnie, jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy jest leczenie operacyjne, które polega na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej soczewką sztuczną. Dzięki postępowi technologii i rozwojowi procedur operacyjnych, czas zabiegu i rekonwalescencji pacjenta uległ skróceniu. Obecnie, operacja usunięcia zaćmy przeprowadzana jest w warunkach ambulatoryjnych i zabieg trwa około 15-20 minut. Pacjent może zaraz po jego zakończeniu opuścić placówkę. Podczas zabiegu wykonywane są mikrocięcia o szerokości około 2 mm, dzięki czemu proces gojenia przebiega szybko. Zabieg usunięcia zaćmy jest przeprowadzony w znieczuleniu miejscowym (krople) dzięki czemu jest zabiegiem bezbolesnym i nie naraża pacjenta na dodatkowe ryzyko związane z podawanymi przy znieczuleniu ogólnym lekami.

W Polsce każdego roku wykonuje się około 150 tysięcy zabiegów usunięcia zaćmy. Zabieg usunięcia zaćmy jest techniką precyzyjną, a przygotowanie pacjenta zaczyna się od miejscowego, bezbolesnego znieczulenia podczas. Chirurg okulista wykonuje następnie niewielkie nacięcie – około 2 mm i wprowadza do oka małe narzędzie chirurgiczne o rozmiarach pióra. Następnie za pomocą ultradźwięków delikatnie rozdziela zmętniałą soczewkę na mniejsze fragmenty. Kolejno usuwa je z oka.

Gdy usunięcie zmętniałej soczewki dobiegnie końca, na jej miejsce umieszcza sztuczną soczewkę wewnątrzgałkową. Zabieg usunięcia zaćmy metodą fakoemulsyfikacji traktuje się jako ambulatoryjny i nie wymaga on zwykle dłuższej rekonwalescencji pacjenta. Pobyt w klinice okulistycznej może trwać do 3 godzin, a sama operacja mająca na celu usunięcie zaćmy około 15-20 minut.

Rodzaje soczewek przy usuwaniu zaćmy

Standardowa soczewka używana przy operacji zaćmy na NFZ to soczewka jednoogniskowa sferyczna. Zazwyczaj soczewki jednoogniskowe są dobierane tak, żeby oko widziało z daleka, natomiast do patrzenia z bliska, czytania lub pracy przy komputerze konieczne jest stosowanie okularów.

Kolejnym rodzajem jest soczewka jednoogniskowa asferyczna biała, która daje nam ostre widzenie z daleka, lepsze widzenie kolorów, lepszy kontrast, a co za tym idzie – zapewniają dobre widzenie w ciemności.

Następnym rodzajem jest jednoogniskowa soczewka asferyczna żółta, która posiada wszystkie właściwości soczewki asferycznej białej oraz dodatkowo dzięki filtrowi światła niebieskiego chroni siatkówkę przed zwyrodnieniem plamki żółtej (AMD). Poprawia ona również kontrast widzenia, szczególnie po zmierzchu. Pacjenci korzystający z zabiegu usunięcia zaćmy wybierają również soczewkę jednoogniskową asferyczną toryczną żółtą, która jest przeznaczona dla osób z zaćmą, u których występuje jednocześnie astygmatyzm. Ponadto posiada ona wszystkie cechy soczewki asferycznej żółtej.

Najbardziej zaawansowanymi soczewkami są trójogniskowe asferyczne, które pozwalają przywrócić naturalną ostrość widzenia na każdą odległość. Polecane pacjentom, którzy chcą w pełni pozbyć się konieczności leczenia okularów i przywrócić prawidłowe widzenie.

Czy warto robić operację na zaćmę?

Leczenie chirurgiczne zaćmy należy rozważyć wtedy, gdy jest ona przyczyną zaburzeń widzenia utrudniających wykonywanie codziennych czynności życiowych. Nie jest prawdą, że zaćma musi „dojrzeć”. Operację można, a nawet powinno, wykonać się wcześniej.

Jak długo po operacji zaćmy trzeba się oszczędzać?

Po operacji zaćmy rekonwalescencja trwa około 4-6 tygodni. Właśnie tyle zajmuje wygojenie się nacięcia na rogówce, które ze względu na to, że jest nieduże, nie wymaga zaopatrzenia szwami chirurgicznymi. Okres rekonwalescencji jest również czasem, kiedy ostrość wzroku ulega stopniowej poprawie. W tym czasie warto unikać miejsc zadymionych, zakurzonych i zapylonych.

Czego nie wolno robić po operacji zaćmy?

Najważniejszą zasadą, o której należy pamiętać po operacji zaćmy jest prowadzenie spokojnego trybu życia. Pacjenci nie powinni podnosić ciężkich przedmiotów, unikać schylania się i wysiłku oraz pamiętać, by nie spać na operowanej stronie najdłużej, jak to tylko możliwe.

Jak spać po operacji zaćmy?

Po operacji zaćmy nie wolno spać na brzuchu oraz na boku po stronie operowanego oka. Zamiast tego wybieraj pozycje na wznak lub na przeciwnym boku.
W okresie rekonwalescencji po operacji zaćmy przeciwwskazane są takie czynności jak schylanie się, podnoszenie ciężkich przedmiotów, czy nadmierny wysiłek fizyczny. Podczas tych czynności może dojść do uszkodzenia rogówki w miejscu jej nacięcia.

Jak długo po operacji zaćmy trzeba się oszczędzać?

Po operacji zaćmy rekonwalescencja trwa około 4 tygodnie. Właśnie tyle zajmuje wygojenie się nacięcia na rogówce, które ze względu na to, że jest nieduże, nie wymaga zaopatrzenia szwami chirurgicznymi. Okres rekonwalescencji jest również czasem, kiedy ostrość wzroku ulega stopniowej poprawie.

Przeprowadzone badania potwierdzają, że usunięcie zaćmy wydłuża życie średnio o rok.

tagi: jak leczyć zaćmę, leczenie zaćmy, zaćma leczenie, zaćma objawy, zaćma przyczyny, usuwanie zaćmy, po operacji zaćmy nie wolno

Leave feedback about this